De eerste smartphone in huis (soort van)
- Freek Stevens
- 5 dagen geleden
- 3 minuten om te lezen
Onze dochter is elf. Eigenlijk te jong voor een smartphone, als je de adviezen volgt.
En toch… ze fietst steeds vaker alleen naar huis, gaat naar vriendinnen of zelfstandig naar de academie en dansles. Kleine stappen richting zelfstandigheid.
En dus kwam de vraag vanzelf: “Wat als ze ons onderweg wil bereiken?”
Mijn vrouw kocht onlangs een nieuwe smartphone. De oude, een toestel met wat gebruikssporen maar nog relatief goed werkend, kreeg een tweede leven. Niet als volwaardige smartphone, maar als een soort ‘lightphone’.
Er staan enkel een paar vriendschapsversterkende apps op: vooral WhatsApp om met vriendinnen af te spreken, Duolingo om taal en muziek te leren, en een paar nuttige tools. Geen TikTok. Geen Instagram. Geen eindeloos scrollen, maar duidelijke afspraken en kleine stappen in mediaopvoeding.
Tussen veiligheid en verleiding
Het voelt een beetje als koorddansen. Aan de ene kant willen we veiligheid en zekerheid: bereikbaar zijn, kunnen bellen, gerust zijn als ze onderweg is.
Aan de andere kant willen we haar ook beschermen tegen die digitale draaikolk waar zoveel jongeren in verdwijnen.
De kunst zit ergens tussenin. Niet verbieden, niet zomaar loslaten. Maar samen leren omgaan met vrijheid.
De smartphone als oefenterrein
We zien het toestel niet als beloning en niet als haar eigendom, maar als oefenterrein. We spreken dan ook consequent over “dé” smartphone, niet over “jouw“ smartphone.
Het is een kans om samen afspraken te leren maken, grenzen te verkennen, verantwoordelijkheid te oefenen.
De lightphone staat uit en zit in de boekentas tot na school wanneer ze hem nodig heeft. Thuis ligt die aan het keukeneiland en vraagt ze ons als ze er iets mee wil doen. Zo blijft het ons toestel dat zij kan gebruiken als we samen denken dat dat een goed moment is.
Wanneer gebruik je hem, en wanneer niet?
Wat doe je als iemand iets raars stuurt?
Hoe hou je je aandacht bij het verkeer als je hem op zak hebt?
Het zijn gesprekken die we niet één keer voeren, maar telkens opnieuw. Soms luchtig, soms met lichte frustratie, soms met humor.
Waarom enkel vriendschapsversterkende apps?
Onderzoek van de Universiteit van Amsterdam (AWeSome-project, 2023) laat zien dat sociale media verschillende effecten hebben, afhankelijk van hoe je ze gebruikt.
Jongeren ervaren sociale media als positief voor hun vriendschappen, 57 % zegt dat ze zich er hechter door voelen met hun vrienden. Tegelijk ervaren ze het negatief voor hun zelfbeeld, vooral bij apps die draaien rond vergelijken en profileren.
👉 Lees het onderzoek hier: Social media goed voor vriendschappen, minder voor zelfbeeld – Universiteit van Amsterdam (2023)
Dat onderscheid, tussen vriendschapsversterkende media en profilerende media, helpt ons als ouders.
Daarom dus WhatsApp wel, maar TikTok en Instagram nog even niet. We willen beginnen bij wat verbinding versterkt. Stiekem hopen we ook dat tegen dat profilerende apps aan de orde zijn, dat deze eerlijker, veiliger en minder toxisch zijn.
Als je meer wil weten over die verschillen, lees zeker over deze blog die we daar over geschreven hebben.
Kleine stappen, grote oefening
Soms voelt het als experimenteren. Wat werkt, wat niet?En dat is oké. Want opvoeden met schermen is geen exacte wetenschap.
De eerste smartphone of half-smartphone of lightphone in ons geval is geen eindpunt. Het is een oefenmoment, voor haar én voor ons.
En eigenlijk…
Eigenlijk gaat het niet over de smartphone.Het gaat over vertrouwen. Over loslaten in kleine beetjes. Over het besef dat onze kinderen groot worden in een wereld waarin online en offline door elkaar lopen.
Wij mogen daarin gidsen zijn. Geen politieagenten, geen volgers. Gidsen.