#TeamNuance: Een smartphone is niet gelijk aan sociale media

Wanneer we praten over kinderen en schermen, loopt het vaak door elkaar. De smartphone en sociale media worden te vaak als synoniem gebruikt, alsof het toestel zelf het probleem is. Dan volgt de snelle conclusie: sociale media maken kinderen onrustig, dus de smartphone moet weg.

Maar dat klopt niet. Een smartphone is niet hetzelfde als sociale media. En een verbod lost de echte (vaak terechte) bezorgdheden meestal niet op.

Een smartphone kan veel meer dan scrollen op sociale media

Een smartphone is geen gevaarlijk voorwerp. Het is een toestel dat heel veel handige dingen kan. Denk aan foto’s maken, muziek luisteren, huiswerkplatformen bedienen, videogesprekken voeren met oma, oefenen met Duolingo, plannen, lezen, of samen met je kind communiceren.

Als we doen alsof een smartphone alleen maar TikTok of Instagram is, missen we bijna alles wat kinderen er nog mee doen en kunnen doen. Sociale media kunnen waardevol zijn, maar ze zijn maar één stukje van een veel grotere digitale gereedschapskist.

Het probleem zit niet in het toestel, maar in de apps

De dingen die moeilijk of spannend zijn, zitten in de apps. Niet in de smartphone zelf.Een toestel verbieden omdat sommige apps lastig zijn, is zoals een fiets wegnemen omdat het verkeer te druk is.

Een toestel verbieden omdat sommige apps lastig zijn, is zoals een fiets wegnemen omdat het verkeer te druk is.

Het gesprek gaat dus beter over: welke apps, welke functies, waarom een app gebruikt wordt, welke afspraken, welke momenten, welke prikkels.Je kan perfect zeggen: WhatsApp mag wel, TikTok nog niet. Of: meldingen uitzetten. Of: alleen in de woonkamer. Dat is opvoeden met nuance.

Ja, dat vraagt tijd en energie. Een verbod is sneller. Maar kinderen leren niet van een verbod. Ze leren van oefenen, met onze steun. Dan moeten wij af en toe vertragen en vragen: wat ben je daar eigenlijk aan het doen, en hoe voelt dat?

TIP: Je kan bepaalde apps ook toelaten met een duidelijk doel. Sommige apps hebben veel functies, je kan samen afspreken welke functies je kind wel of niet mag gebruiken. Of je kiest bewust voor een app die maar één ding doet, zoals enkel berichten sturen via Signal. Zo blijft het overzichtelijk en past het gebruik bij wat jouw kind nodig heeft.

Verbieden breekt vooral vertrouwen

Een verbod maakt kinderen niet ineens mediawijzer. Het geeft vaak het gevoel: mama of papa vertrouwen mij niet. Terwijl kinderen juist oefenkansen nodig hebben. Leren stoppen. Leren kiezen. Leren kritisch kijken.

En wat een kind nodig heeft, hangt af van zijn leeftijd.

• Een zesjarige heeft vooral duidelijke regels nodig.

• Een tienjarige leert door te oefenen, terwijl jij in de buurt blijft.

• Een vijftienjarige heeft ruimte nodig om verantwoordelijkheid te nemen, binnen duidelijke afspraken.

  
  

Een totaalverbod houdt geen rekening met die groei. Begeleiding wel.

Gooi sociale media niet allemaal op één hoop

Niet elke app werkt hetzelfde. Sommige apps zijn vooral om te chatten met vrienden. Andere zijn om te maken of te creëren. Weer andere gaan over vergelijken, likes of trends. De impact is dus heel verschillend.

Wie alles onder één noemer zet, ziet die verschillen niet meer. Daar schreven we al een andere blog over: Waarom we beter niet alle sociale media op één hoop gooien op onze website.

Wat werkt wél?

Niet verbieden, wel begeleiden.Niet alles gelijk behandelen, wel kijken naar je kind en naar de app.

Concreet:

• Praat over specifieke apps: welke helpen, welke leiden af?

• Kies welke apps passen bij de leeftijd of het doel.

• Zet meldingen uit die aandacht trekken.

• Maak afspraken over wanneer en waar het toestel gebruikt wordt.

• Zorg voor slaapvriendelijke afspraken.

• En vooral: luister. Kinderen kunnen goed uitleggen wat hen overspoelt en wat hen net helpt.

  
  

Slot

Een smartphone verbieden omdat sociale media soms lastig zijn, is een snelle maar verkeerde reflex. Het toestel zelf is niet het probleem. Het gaat om wat kinderen ermee doen, hoe wij hen begeleiden, en hoe we erover praten.

Wil je dat kinderen sterker worden in de digitale wereld? Dan helpt nuance meer dan het toestel wegnemen.