Schermen en fysieke gezondheid: hoe je als ouder kiest voor balans (en niet voor strijd)

De nieuwe cijfers van MediaNest 2025 liggen op tafel. Naast de klassieke bezorgdheid over schermtijd springt er één thema uit: onze bezorgdheid als ouders over schermen en de fysieke gezondheid van onze kinderen. Maar wat als we deze bezorgdheid ombuigen naar kansen? Kansen om samen met onze kinderen gezonde gewoontes te ontwikkelen die hen sterker maken – online én offline.

Top 3 bezorgdheden van ouders (Rapport MediaNest 2025)

Onder die bezorgdheid over de fysieke gezondheid van onze kinderen zitten enkele diepere zorgen, we nemen jullie hieronder even mee in de meest voorkomende vragen die wij krijgen.

Is schermtijd slecht voor de ogen?

Laat ons meteen één mythe doorprikken: schermen maken je ogen niet per se kapot. Maar – en dat is de nuance – onze ogen zijn wel gebaat bij variatie en rust. Urenlang turen naar objecten dichtbij (zoals een scherm) zonder pauze is vermoeiend. Zeker voor jonge, ontwikkelende ogen. Maar dat is lezen dus ook (sorry).

Oogspecialisten waarschuwen vooral voor het gebrek aan afwisseling. Want langdurig focussen op korte afstand, zonder de ogen ook eens op verre afstand te richten, verhoogt het risico op bijziendheid (myopie) – een aandoening die wereldwijd bij kinderen toeneemt. Dus is het iets, zeker bij nog ontwikkelende kinderogen, waar we oog voor moeten hebben (pun intended). 

Gelukkig is er ook goed nieuws: met eenvoudige gewoontes kunnen we dat risico beperken.

Denk aan de 20-20-2-regel, een wetenschappelijk onderbouwde tip:

• Elke 20 minuten schermtijd? Kijk dan 20 seconden in de verte,

• én zorg voor minstens 2 uur per dag buitenlucht in natuurlijk daglicht.

De 20-20-2 regel

Niet alleen krijgen de ogen dan rust, ook het daglicht en het ‘afstand kijken’ dragen aantoonbaar bij aan een gezonde oogontwikkeling. Ook voor ons volwassenen is dit een goede stelregel. 

Laten we ook eerlijk zijn, veel van onze kinderen komen vlotter aan die 2 uur buitenlucht, vergeleken met ons. De speeltijden op school, de verplaatsing naar school, thuis nog wat buiten spelen,....Is het nu schadelijk?

👉 nee, schermen zijn niet ‘slecht’ voor de ogen – maar een gebrek aan variatie, pauzes en buitenlicht kan dat wél zijn. Kleine aanpassingen maken al een groot verschil. Hang de 20-20-2-regel op de koelkast, herinner je kind er speels aan, of zet een belletje als reminder. Zo wordt gezond schermgebruik gewoon… een goede gewoonte.

👉 ja, schermen zijn ‘slecht’ voor de ogen – vooral het gebrek aan variatie, pauzes en buitenlicht zijn het probleem. Kleine aanpassingen maken al een groot verschil. Hang de 20-20-2-regel op de koelkast, herinner je kind er speels aan, of zet een belletje als reminder. Zo wordt gezond schermgebruik gewoon… een goede gewoonte.

Kies zelf maar, maar zorg vooral voor variatie #teamnuance. 

📖 Oh, en lezen? Misschien niet de beste afwisseling voor de ogen als het om afstand gaat (je kijkt opnieuw van dichtbij), maar wél een prachtig alternatief voor schermtijd vlak voor het slapen. Zeker omdat schermgebruik in het laatste uur voor bedtijd de slaapkwaliteit negatief kan beïnvloeden. Het blauwe licht van schermen kan namelijk de aanmaak van melatonine (het ‘slaaphormoon’) verstoren, waardoor kinderen moeilijker in slapen en minder diep slapen.

Een verhaaltje lezen of samen nog even bladeren in een boek is dus niet alleen ontspannend en verbindend, maar ook een uitstekende manier om rust te vinden.

Bewegen: meer dan tegengewicht voor stilzitten

Schermen zijn vaak zittende activiteiten – dat hoeven we niemand meer uit te leggen. Maar dat betekent niet dat schermtijd per definitie schadelijk is. Het wordt pas een probleem als het alle andere vormen van beweging verdringt.

Kinderen hebben beweging nodig, véél beweging. Niet als straf of om ‘schermtijd af te kopen’, maar omdat bewegen een basisbehoefte is voor gezond opgroeien.

Regelmatige fysieke activiteit helpt bij:

• 💪 Sterke spieren en botten: Beweging stimuleert niet alleen de motoriek, maar ook de opbouw van het skelet en de spieren – cruciaal in de groeiende jaren.

• 🧠 Betere concentratie op school: Actieve kinderen kunnen zich vaak langer en beter focussen in de klas. Beweging werkt als een mentale reset.

• 😌 Minder stress, meer zelfvertrouwen: Tijdens het bewegen worden gelukshormonen vrijgemaakt zoals endorfines en serotonine, wat een natuurlijke buffer is tegen spanning en somberheid.

• 😴 Betere slaapkwaliteit: Kinderen die overdag voldoende bewegen, slapen 's avonds dieper en rustiger. En een uitgeruste geest is een alerte geest.

  
  

🛋️ Een kind dat na school even ploft met een scherm is dus helemaal oké. Dat is ontspanning, en ook dat hoort erbij. Maar er moet daarnaast ook ruimte zijn voor actie: springen op de trampoline, fietsen naar de bakker, voetballen op het pleintje, een wandeling met de hond, of tikkertje in de tuin.

Het mooie? Beweging hoeft geen sport te zijn. Elke vorm van fysieke activiteit telt, en kinderen hoeven niet naar de sportclub om in beweging te komen. Wat helpt, is het als gezin gewoon normaal maken:

• Samen te voet naar school

• Buiten spelen vóór het eten

• Dansen in de woonkamer

• Wandelen na het vieruurtje

  
  

🎯 Maak het haalbaar, niet heroïsch. Een dagelijkse portie beweging, afgewisseld met rust en schermmomenten, is geen strakke planning maar een flexibel ritme waarin kinderen zich goed voelen.

Digitale balans: niet hoeveel, maar hoe

De vraag die veel ouders bezighoudt is: hoeveel schermtijd is te veel? Maar misschien is dat niet de juiste vraag. Niet alle schermtijd is hetzelfde.Er is een verschil tussen:

• 📚 een educatieve app gebruiken of een game ontwerpen,

• 🎮 passief scrollen of actief iets creëren,

• 🤳 alleen op TikTok zitten of samen een video maken.

De sleutel ligt dus in variatie en verbinding. Wat doet je kind met dat scherm? Wanneer? En vooral: is er daarnaast ook ruimte voor andere dingen? Tijd zonder scherm, waarin je elkaar écht ziet? 

Meer lezen hierover? We schreven een blog over schermactiviteit vs. schermpassiviteit 

Kleine gewoontes, grote impact

De MediaNest-cijfers tonen één ding heel duidelijk: we zijn als ouders betrokken, geïnteresseerd en op zoek naar houvasten. En dat is fantastisch. Het mooie is: je hoeft het niet perfect te doen. Start klein, maar vooral ook van kleins af aan.

• Hang de 20-20-2-regel op aan de koelkast en pas hem zelf toe

• Plan regelmatig een buitenmomentje – met of zonder scherm.

• Praat samen over digitale gewoontes, niet als politieagent, maar als gids.

• Kijk samen, lekker verbindend

• Waardeer schermvrije tijd

  
  

Mediaopvoeding is geen strijd tegen schermen, maar een oefening in gezonde keuzes maken. En dat lukt het best… samen.